Hemen hemen her gün televizyonda, internette haberlerde enflasyon ve faiz
sözcüklerini duyarsınız. Enflasyon oranı yükseldi, düştü gibi terimlere
aşinayızdır. Ama herkesin bu konuda yeterli bilgiye sahip olmadığını
düşünüyorum. Peki, enflasyon ve faiz oranı nedir? Hesaplaması nasıl yapılır ve bu
oranları kim belirler? Gelin bu soruların cevaplarını başlıklar
altında hep birlikte yanıtlandıralım.
Enflasyon Oranı Nedir?
Enflasyon, fiyatların genel düzeyinin sürekli ve hızlı olarak artması olarak tanımlanabilmektedir. Tüketim mal ve malzemelerinin fiyatlarının devamlı olarak yükselmesi ve paranın değerinin düşmesi enflasyon anlamına gelmektedir. Enflasyon ekonominin en önemli sorunudur ve ev hanımından milyarlık iş adamına kadar herkesi olumsuz etkilemektedir.
Ülkede üretilen mal ve hizmetler, tüketicinin gereksinimlerini karşılayamadığı zaman talepler artar ve dolayısıyla mal ve hizmetin fiyatı da artar. Tıpkı açık artırma gibi parası çok olan hizmeti alır, parası yetmeyen açıkta kalır. İşte bu talep enflasyonunu azaltmak için ya üretimi artırıcı tedbirler alınmalı ya da toplam talebi azaltmaya yönelik önlemler alınmalıdır. Aksi halde talepler karşılanamadığından ekonomik kriz yaşanır.
İlginizi Çekebilir: Darbe Girişimi Sonrasında Borsanın ve Türk Lirasının Durumu
Ülkede bir sebepten dolayı üretimde kullanılan kaynakların fiyatları arttığında üretim maliyetleri yükselir. Bu sebeple de üretilen ürünlerin fiyatları artar. Her hangi bir üründe fiyat arttığında müşterilerin alım güçleri düşecek ve toplam talep azalacaktır. Müşterilerin talebi azaldığında tabi ki de piyasalarda durgunluk meydana gelir. Bu şekilde maliyet enflasyonu özellikle ithalatı çok yapan ülkelerde yaşanmaktadır.
Enflasyonun Sonuçları Nelerdir?
Enflasyonun en önemli sonuçları tabi ki de ekonomi ile ilgilidir. Enflasyon oranı yükselince fiyatlar artar ve üretici beklediği karı elde edemez ve tüketici ihtiyaçlarını karşılayamaz. Üretim yapmak isteği körelir ve üreticiler ellerindeki nakit parayı üretim dışındaki alanlara kaydırırlar. Üretim piyasasında önce dalgalanma sonra da durgunluk yaşanır.
Üretim azaldığında üretilen mal iç piyasaya bile yetmediği için ihracat durma noktasına gelir. En son olarak da bütçe açığı artar ve ülke dış borçlanma yoluna gider. Enflasyonun sosyal sonuçları da en az ekonomik sonuçlar kadar ciddidir. Enflasyon oranı artınca halkın refah düzeyi düşer. Çünkü maaş ve ücretlerde artış olmaz. Toplumda gelir dağılımında dengesizlik ve adaletsizlik olduğundan huzursuzluk baş gösterir.
Enflasyonla Nasıl Mücadele Edilir?
Enflasyonla mücadele etmek için devlet, firmalar ve halk hep birlikte hareket etmelidirler. Öncelikle devlet; para politikasını ülkenin şartlarına uygun olarak düzenlemeli, personel politikasına özen göstermeli, gelir ve giderler arasında farkı açmamaya özen göstermelidir. Firmalar, verimi artıracak tedbir almalı ve vergiler gerçeği yansıtmalı ve zamanında ödemelidirler. Tüketiciler ise gereksiz harcamalardan kaçınmalı ve lüksten uzak durmalıdırlar.
Faiz Oranı Nedir?
Faizin en genel ve yüzeysel açıklaması ödünç alınan bir paranın fiyatı,
oranıdır. Faiz oranları belirli bir zaman dilimi başına kullanılan miktarın bir
yüzdesi olarak anlatılır. Faiz oranları genelde yıllık olarak belirlenir. Faiz
oranı, aslında parayı elde edebilmenin maliyeti veya paranın getirisidir. Faiz
oranı paranın o dönemki değeri ile birebir ilişkilidir. Merkez bankası ülke
ekonomisindeki duruma göre, faiz oranını yükseltmeyi ya da düşürmeyi tercih
edebilir. İşte merkez bankasının ülke şartlarına göre düzenlediği faiz oranı
düşüş ve yükselişleri tüm toplumun refahı ve yaşamını doğrudan etkilemektedir.
